“Matematik evrenseldir” gibi büyük laflar eden matematikçiler götümü yesin. Sen bilmem kaç bin ışık yılı ötede hayat olup olmadığını bilmiyorsun, bir de kalkıp kullandıkları matematiğin seninkiyle aynı olduğunu iddia ediyorsun… Ülen Ukrayna’da bile senin matematiğini kullanmıyorlar, hangi evrenden bahsediyorsun bana?

Amatör bilime merak saldım. Ukrayna Matematiği adını verdiğim bir kuram üzerinde çalışıyorum. Daha tam kuram-adım, ama çalışıyorum. Tam sayılar bizdekinden daha seyrek mesela; ayrıca sabitlere yer yok pek; genelde her şey değişken; sabit mesafeler, saatler, hatta tam sayılar bile… Değişken.

Belirttiğim gibi, henüz tam kuramadım o nedenle somut teoremler hipotezler vırtlar zırtlar yerine bir takım örneklemlerle açıklamaya çalışayım:

Örnek 1) Mevcut konumunuz X noktasıyken taksi şirketini ararsınız, Z noktasına gitmek için bir taksi istersiniz ve tarifelerini sorarsınız. “Açılış 20 grivna, ilk beş kilometre açılış ücretine dahil, sonrasında her kilometre için bir buçuk grivna daha ödeyeceksiniz” denilir size. Bu Kiev taksileri için tipik tarifedir. Eywallah. Taksi gelir, X noktasından hareketle Z noktasına makul güzergah üzerinden gidilir. Taksimetre 10 kilometre yazar, ödemeniz gereken tutar 20 grivna + (10 – 5) x 1.5 = 27.50 grivnadır, taksicilerde bozuk olmaz, 30 grivna ödersiniz. Dönüşte Z noktasından X noktasına aynı makul güzergahı kullanarak döndüğünüzde yolun 7 kilometre olduğunu görürsünüz. Ama Z noktası bir gece kulübü olduğundan ve siz kulübün tam önünden taksiye binmek mallığında bulunmuş olduğunuzdan dönüşte 7 kilometre için 40 grivna ödersiniz. Anlaşılacağı üzere, Ukrayna’da aynı yol giderken 10 dönerken 7 kilometre olabiliyor ve bir kilometre için ödediğiniz ortalama rakam giderken 30/10 = 3 grivnayken dönüşte 40/7 = 6 grivna oluyor (küsurlu rakam kullanılmadığını hatırlatayım –bilerek ondalıklı demedim, oraya daha sonra döneceğiz).

Aynı matematik işlemlerin sonucu bile farklı durumlarda farklılık gösterebiliyor. Örneğin standart matematikte (hani şu evrensel olan) yedi kere sekiz ellialtı eder. Ukrayna’daysa aynı işlemin sonucu 50 ile 60 arasındaki tam sayılardan oluşan kümedir. Aşağıdaki örneği dikkatle inceleyelim:

Örnek 2) Ukraynalı bir inşaat ustası elindeki ahşap plakayı bir beton kiriş üzerine beton vidaları ile tutturmak istemektedir. İyi Mühendislik Uygulamalarına göre (Good Engineering Practices’ın sıçık ve birebir çevirisi, benim önerim AGMU – Adam Gibi Mühendislik Uygulamaları’dır onu da belirttim son kitabımda alın okuyun) plakanın beton kiriş üzerine adam gibi tutturulabilmesi için 7 adet 8lik beton çivisi ve ona uygun dübel kullanılması gerekmektedir. Ancak, Ukraynalı usta, Ukraynalı olduğu için, alet çantasında bulabildiği 6lık vidalardan 10 tane kullanarak işini görür. 7 x 8 = 6 x 10 = 60. Görüldüğü üzere gayet açık, net ve anlaşılır.

Yine aynı kuraldan hareketle 4 artı 3 işleminin sonucu da Ukraynalının ödeyen mi yoksa ödemeyi yapan mı olduğuna göre değişiklik gösterecektir. Örneğin siz (bir yabancı olarak) Ukrayna’da restoranda hesap öderken 4 + 3 = 10 yapar; Ukraynalı size ödeme yapacaksa o zaman 4 + 3 = 5’tir (tam sayı kuralı) ama eğer karşınızdaki gerçekten Ukraynalıysa bir bahane bulur o ödemeyi yapmaz; yani gerçekte, 4 + 3 = 0 olacaktır.

“Ukraynalılık”, Ukraynalı olma durumu, bir milliyet tabiiyet falan değil; bir muammadır aslında. Ukraynalı bir yaşam formudur. Onlarla iletişim kurmamız, zihin yapılarını kavrayıp gelişmiş zekalarını taktir edebilmemizse ancak matematikle, yani Ukrayna Matematiği ile mümkün…